01 czerwca 2017 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie kodeksu postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r. poz. 935). Zmiany wprowadzone w postępowaniu administracyjnym wprowadzone powyższą ustawą mają na celu usprawnienie i skrócenie czasu trwania postępowań administracyjnych oraz przed sądami administracyjnymi. Nowelizacja postępowania administracyjnego ma się również przyczynić do bardziej partnerskiego podejścia administracji do obywateli.
Do najważniejszych zmian w k.p.a. wprowadzonych przez wchodząca w życie ustawę należy zaliczyć:
- wprowadzenia zasady przyjaznej interpretacji przepisów (in dubio pro libertate) mającej ograniczyć ryzyko obciążenia strony postępowania skutkami niejasności przepisów prawa;
- uzupełnienia zasad ogólnych postępowania administracyjnego o zasady: proporcjonalności (adekwatności), bezstronności, równego traktowania, uprawnionych oczekiwań, a także współdziałania organów dla dobra postępowania;
- rozszerzenie zakresu i modyfikację zasady ugodowego załatwiania spraw przez rozszerzenie zakresu jej zastosowania w postępowaniu administracyjnym;
- wprowadzenia instytucji dobrowolnej mediacji do postępowania administracyjnego. Będzie ona mogła być przeprowadzona, jeżeli pozwala na to charakter sprawy;
- wprowadzenia instytucji tzw. milczącego załatwienia sprawy. Sprawa może być załatwiona milcząco, jeżeli przepis szczególny tak stanowi. Sprawę uznaje się za załatwioną milcząco w sposób w całości uwzględniający żądanie strony, jeżeli w terminie miesiąca od dnia doręczenia żądania strony właściwemu organowi administracji publicznej albo innym terminie określonym w przepisie szczególnym organ ten nie wyda decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie (milczące zakończenie postępowania) albo nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji (milcząca zgoda);
- wprowadzenie pojęć bezczynności i przewlekłości oraz instytucji ponaglenia jako środka zaskarżenia bezczynności i przewlekłości. Organ prowadzący postępowanie będzie zobowiązany do pouczenia stron o możliwości wniesienia ponaglenia, a w razie jego wniesienia do przekazania ponaglenia organowi wyższego stopnia w terminie nie dłuższym niż 7 dni. Rozpatrzenie ponaglenia przez właściwy organ powinno być dokonane w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania;
- wprowadzenie możliwości zrzeczenia się przez stronę prawa do wniesienia odwołania, co będzie skutkować natychmiastową ostateczną i prawomocnością decyzji administracyjnej;
- usprawnienia współdziałania organów m.in. poprzez wprowadzenie nowej instytucji posiedzenie w trybie współdziałania mającej na celu przyspieszenie zajęcia stanowiska przez organ, do którego się o to zwrócono;
- wprowadzenia szczególnego trybu postępowania administracyjnego o charakterze uproszczonym. Załatwienie sprawy w postępowaniu uproszczonym będzie możliwe jeśli przepis szczególny na to pozwala i powinno nastąpić nie później niż w terminie miesiąca od dnia wszczęcia postępowania;
- wprowadzenie regulacji w sprawach nakładania lub wymierzania administracyjnej kary pieniężnej lub udzielania ulg w jej wykonaniu;
- wprowadzenie przepisów regulujących europejską współpracę administracyjną.
Znowelizowane przepisy kodeksu postępowania administracyjnego wchodzące w życie 01 czerwca 2017 r. będą stosowane do spraw administracyjnych wszczętych po tej dacie, z wyjątkiem przepisów dotyczących mediacji, które będą mogły być stosowane także w postępowaniach wszczętych przed tym dniem.